Usuwanie torbieli

O operacyjnym leczeniu torbieli jajników opowiada Dr Agata Tyc-Bobryk, specjalista ginekologii i położnictwa.

Dr Agata Tyc-Bobryk:

Co to jest torbiel jajnika?

Torbiel jajnika jest zmianą strukturalną, najczęściej okrągłą, o cienkich ścianach i w zależności od rodzaju torbieli wypełnioną:

• klarowną treścią surowiczą, w przypadku torbieli czynnościowej
• gęstą ciemną krwią, dotyczy to torbieli endometrialnej (tzw. torbiel czekoladowa)
• treścią płynną z domieszką łoju, z elementami zębów, włosów, charakterystyczne dla torbieli skórzastej (tzw. potworniak)

Torbiele jajników często rozpoznawane są przypadkowo, podczas rutynowej kontroli ginekologicznej i nie dają żadnych objawów. Duże zmiany, które uciskają sąsiadujące struktury mogą dawać objawy bardzo niespecyficzne, takie jak: kłucie w podbrzuszu, ciągnięcie dołem brzucha, wzdęcia, parcie na pęcherz moczowy, powiększenie obwodu brzucha. Ostry ból podbrzusza, nieustępujący po leczeniu przeciwbólowym, może być objawem skręcającej się torbieli jajnika lub krwawienia do jamy brzusznej w wyniku pęknięcia torbieli ciałka żółtego jajnika.

Kiedy należy operować?

Torbiele jajników nie zawsze wymagają leczenia operacyjnego. W przypadku torbieli czynnościowej często następuje samoistne wyleczenie poprzez pęknięcie torbieli. Zatem torbiele czynnościowe jajników zwykle albo obserwujemy, regularnie wykonując USG narządu rodnego co 3 miesiące, albo rozpoczynamy leczenie tabletkami antykoncepcyjnymi, które blokując czynność jajników hamują wzrost torbieli. Wówczas również wskazana jest regularna ocena torbieli w USG. Jeśli średnica torbieli przekroczy 6 cm lub jeśli torbiel daje objawy np. ból brzucha, jest to wskazaniem do leczenia operacyjnego.

Stwierdzając torbiel endometrialną, czyli torbiel wypełnioną ciemną krwią powstającą w przebiegu endometriozy, decyzję o leczeniu operacyjnym uzależniamy od dodatkowych czynników:

• wielkości torbieli (operowane powinny być torbiele powyżej 3cm średnicy)
• planów prokreacyjnych pacjentki (torbiele endometrialne/endometrioza często są przyczyną niepłodności kobiecej, wówczas wskazana jest konsultacja w poradni leczenia niepłodności, gdyż każda operacja wykonywana w obrębie jajników potencjalnie zmniejsza rezerwę jajnikową, a tym samym może wpływać negatywnie na płodność kobiety).

Jeśli w badaniu USG podejrzewamy torbiel skórzastą, wówczas wskazane jest leczenie operacyjne zmiany celem usunięcia guza i otrzymania wyniku badania histopatologicznego.

Bezwzględnym wskazaniem do leczenia zabiegowego są silne bóle podbrzusza, które mogą być objawem:

• skręcających się przydatków (dochodzi do zaciskania naczyń krwionośnych odżywiających jajnik, co może doprowadzić do martwicy jajnika i jajowodu)
• pęknięcia torbieli ciałka żółtego jajnika (powoduje to obfite krwawienie do jamy brzusznej)

Częstą przyczyną bólu podbrzusza jest tzw. torbiel krwotoczna jajnika, czyli sytuacja w której dochodzi do owulacji ale bez pęknięcia pęcherzyka owulacyjnego. Wówczas pęcherzyk jajnika wypełnia się krwią, zwiększa swoją objętość dając objawy bólowe podbrzusza. Nie stanowi to wskazania do leczenia operacyjnego a jedynie do wzmożonego nadzoru nad pacjentką.

W każdej sytuacji ostrego bólu brzucha wymagana jest konsultacja lekarza i decyzja o dalszym postępowaniu.

Na czym polega zabieg usunięcia torbieli jajnika?

Operacja usunięcia torbieli jajnika polega na wyłuszczeniu torbieli z tkanki jajnikowej, jednocześnie zachowując jajnik. W niektórych przypadkach operator podejmuje decyzję o usunięciu torbieli wraz z jajnikiem i jajowodem. Usunięty materiał tkankowy wysyłany jest do badania histopatologicznego czyli dokładnej oceny budowy torbieli przy pomocy mikroskopu. Dalsze postępowanie jest uwarunkowane wynikiem badania histopatologicznego.

Rekomendowaną metodą usuwania torbieli jajnika jest laparoskopia. Laparoskop jest urządzeniem składającym się z długich i cienkich narzędzi ( tzw. trokarów) oraz optyki połączonej z monitorem zewnętrznym. Optyka wraz z trokarami jest wprowadzana do jamy brzusznej poprzez małe nacięcia w powłokach brzusznych. Jeden otwór dla optyki zlokalizowany jest na poziomie pępka, a dwa otwory w podbrzuszu służą wprowadzeniu do jamy brzusznej dwóch trokarów, którymi operator wykonuje dany zakres operacji. Alternatywą do leczenia laparoskopowego jest laparotomia czyli nacięcie powłok brzusznych cięciem poprzecznym w podbrzuszu, podczas której operator wykonuje zabieg usunięcia torbieli jajnika.

Operacja zarówno drogą laparoskopową czy poprzez laparotomię odbywa się w znieczuleniu ogólnym, więc pacjentka podczas całego zabiegu pozostaje w uśpieniu, nie odczuwając bólu.

Zalety leczenia zabiegowego

Leczenie operacyjne torbieli jajnika ma wiele zalet. Jedną z nich jest możliwość całkowitego usunięcia torbieli jajnika i w większości przypadków doprowadzenie do całkowitego wyleczenia. Inną, bardzo ważną zaletą, jest uzyskanie wyniku histopatologicznego usuniętej zmiany, dzięki czemu lekarz może zlecić dalsze postępowanie w okresie pooperacyjnym.

Jakie są możliwe powikłania zabiegu?

Niestety mimo zalet leczenia zabiegowego torbieli jajnika istnieje również wiele powikłań, czyli zdarzeń niepożądanych, będącej skutkiem takiego leczenia. Zdarza się to niezwykle rzadko, ale pacjentka podpisując świadomą zgodę do operacji, musi zostać poinformowana o tychże możliwych powikłaniach. Do powikłań leczenia operacyjnego torbieli jajnika należą między innymi:

• uszkodzenie sąsiadujących narządów jamy brzusznej (moczowód, pęcherz moczowy, jelita)
• niedrożność pooperacyjna jelit
• krwawienie śródoperacyjne, pooperacyjne, powstawanie krwiaków powłok brzusznych
• powikłania infekcyjne ( zapalenie otrzewnej, zapalenie pęcherza moczowego, zakażenie rany pooperacyjnej)
• powikłania zakrzepowo-zatorowe (zator tętnicy płucnej, udar mózgu, zawał serca, zakrzepowe zapalenie żył kończyn dolnych)
• powstanie zrostów w jamie brzusznej, możliwość przewlekłych dolegliwości bólowych brzucha, bolesnych stosunków płciowych
• powikłania anestezjologiczne
• niektóre z tych powikłań mogą doprowadzić do zgonu pacjentki

Jaki jest czas powrotu do zdrowia po zabiegu?

Czas rekonwalescencji po operacji usunięcia guza jajnika jest zazwyczaj krótki. Jeśli operacja odbyła się drogą laparoskopową, zakres operacji ograniczył się do wyłuszczenia torbieli lub usunięcia torbieli z przydatkami, to wypis pacjentki do domu odbywa się w 1.dobie po operacji czyli kolejnego dnia po operacji. Odczuwanie bólu jest niewielkie albo średnie, wymagające krótkotrwałego leczenia przeciwbólowego. Uogólniając, pacjentka do 2 tygodni po zabiegu może wrócić bezpiecznie do poprzedniego trybu życia.

Jeśli zabieg odbył się drogą laparotomii, wówczas czas pobytu pacjentki w szpitalu wydłuża się do 2-3 dni. Odczuwanie bólu jest większe, potrzeba leczenia przeciwbólowego również. Czas powrotu do poprzedniego trybu życia jest kwestią indywidualną (zazwyczaj do miesiąca czasu). Jednakże należy zachować ostrożność z rozpoczęciem intensywnego wysiłku fizycznego, z uwagi na gojącą się ranę powłok brzusznych i możliwość rozejścia się brzegów rany. Wysiłek należy wprowadzać stopniowo, w 3 miesiącu można go zwiększyć, aby po 6 miesiącach móc całkowicie wrócić do formy.

Jak przygotować się do zabiegu?

Jeśli pacjentka została zakwalifikowana do zabiegu operacyjnego, musi się do niego odpowiednio przygotować.

Należy wykonać badania laboratoryjne zgodnie z wytycznymi lekarza anestezjologa. W razie konieczności pacjentka powinnaś dostarczyć również opis zdjęcia rentgena klatki piersiowej, zaświadczenie od lekarza internisty o ogólnym stanie zdrowia i braku dodatkowych obciążeń internistycznych.

Pacjentka powinna zgłosić się w dniu zabiegu na czczo ( czyli co najmniej przez 8 godzin nie jeść i nie pić). Jeśli pacjentka przyjmuje leki w godzinach rannych, powinna przyjąć leki jak zwykle popijając niewielką ilością wody.

Podsumowując, torbiel jajnika jest zmianą o charakterze łagodnym, która w niektórych przypadkach wymaga leczenia operacyjnego. Rekomendowaną metodą leczenia zabiegowego jest technika laparoskopowa, podczas której w optymalnym zakresie zostaje wyłuszczona torbiel jajnika. Czas powrotu do zdrowia jest krótki, odczuwanie bólu niewielkie, a dalsza postępowanie zależy od wyniku histopatologicznego.

tagi: torbiel jajnika Wrocław, torbiele jajników Wrocław, usuwanie torbieli jajnika Wrocław, operacja torbiel jajnika Wrocław